آتش‌نشانان فرودگاهی از مهم‌ترین عوامل حفظ شرایط ایمن در فرودگاه‌ها می‌باشند که مهم‌ترین وظیفه آن‌ها نجات جان انسان‌ها در هنگام وقوع حوادث یا سوانح می‌باشد. کارکنان آتش‌نشان و نجاتگران فرودگاهی نقش بسیار حیاتی در حفظ ایمنی و سلامت مسافران، خودروها و سایر تجهیزات فرودگاهی دارند. پیشرفت و گسترش سریع صنعت هوانوردی در کشور نیاز به حفظ ایمنی مسافرین، کاربران فرودگاه‌ها، هواپیماها و سایر تجهیزات موجود در فرودگاه‌های کشور را بیشتر از گذشته نموده است. همچنین وجود سرویس های آتش نشانی با ویژگی های منطبق بر الزامات مندرج در مقررات ملی و بین المللی برای فرودگاه ها یک ضرورت عملیاتی می باشد و نبود این سرویس می تواند فرایند نشست و برخاست را در فرودگاه ها با اختلال مواجه سازد.
برخی از اهداف آموزش کارکنان آتش‌نشان و نجاتگر فرودگاهی در این دوره عبارت هستند از:
1. پیشگیری از حوادث و سوانح: آتش‌نشانان و نجاتگران فرودگاهی آموزش هایی را در زمینه شناسایی خطرات، ایمنی فردی و راه‌های پیشگیری از حوادث فرا گرفته و به عنوان حلقه ای از زنجیره ی سیستم مدیریت ایمنی نقش مهمی در راستای حفظ ایمنی هوانوردی ایفا می کنند.
2. مهارت در بکارگیری تجهیزات اضطراری: کسب دانش و مهارت کافی استفاده صحیح از تجهیزات مناسب مانند کفسازها و سایر تجهیزات آتش‌نشانی، افزایش توانمندی آن‌ها در مقابله با شرایط اضطراری را فراهم می‌کند، از این رو بخش مهمی از آموزش های این رشته به این موضوع اختصاص دارد.
3. توانمندی در پاسخ به بحران: در کنار لزوم وجود ساختار مناسب، پاسخ گویی به شرایط بحرانی نیازمند برخورداری از مجموعه ای از مهارت های فردی و جمعی می باشد، به همین جهت آموزش در خصوص کار تیمی، ارزیابی و تصمیم گیری، مدیریت بحران و سایر موضوعات مرتبط با این موضوع در دستور کار قرار دارد.
4. حفظ ایمنی: آتش نشانان و نجاتگران آموزش‌دیده می‌توانند به‌طور مؤثر در تشخیص و پیشگیری از تهدیدات ایمنی مختلف مشارکت کنند و ایمنی فرودگاه را تضمین کنند.
در حوزه آتش 
نشانی فرودگاهی اغلب به موارد زیر پرداخته می‌شود:
اطفاء حریق هواپیماها
یکی از مهم‌ترین وظایف آتش‌نشانان فرودگاهی مقابله با آتش‌سوزی‌های هواپیما است. این نوع حریق‌ها معمولاً به دلیل نشتی سوخت یا سوانح در هنگام برخاست یا فرود
رخ می‌دهند و می‌توانند به سرعت گسترش یابند.در این نوع عملیات، استفاده از تجهیزات خاص مانند ماشین‌های اطفاء حریق با قدرت بالا، در کنار بکارگیری کف های
آتش نشانی مطابق بااستانداردهای ملی و بین المللی و واکنش سریع از اهمیت بسیاری برخوردار است.
مدیریت نشت و ریزش سوخت و مواد شیمیایی
فرودگاه‌ها معمولاً حجم زیادی از سوخت‌های فسیلی و مواد شیمیایی خطرناک را برای هواپیماها ذخیره می‌کنند. همچنین سوانح و حوادث فرودگاهی ممکن است شامل
کالاهای خطرناک (Dangerous Goods) نیز باشد. آتش‌نشانان فرودگاهی با کسب آموزش های تخصصی در این موارد، به سرعت اقدامات لازم برای جلوگیری از گسترش
آتش‌سوزی یا انفجار را انجام خواهند داد.
واکنش به شرایط اضطراری کمک به تخلیه اضطراری هواپیما
در مواقع اضطراری مانند نقص فنی، فرود اضطراری یا مشکلات موتور، آتش‌نشانان فرودگاهی باید آماده باشند تا به سرعت به صحنه برسند و اقدامات حفاظتی و ایمنی را اجرا کنند. این موارد شامل کنترل و اطفاء حریق در مناطق حیاتی اطراف هواپیما، کمک در تخلیه مسافران، ایجاد شرایط قابل بقا در داخل هواپیما و ارائه کمک‌های اولیه به مجروحان می‌شود.
شرایط اضطراری در فرودگاه ها محدود به سوانح و حوادث مرتبط با هواپیما نبوده و در برخی مواقع، فرودگاه‌ها ممکن است در معرض خطرات دیگر نظیر بلایای طبیعی مانند طوفان‌ها، صاعقه‌ها یا سیل‌ها باشند. آتش‌نشانان باید توانایی مدیریت این حوادث و جلوگیری از گسترش آن‌ها به زیرساخت‌های فرودگاه را داشته باشند.
کمک‌های اولیه و امداد پزشکی
آتش‌نشانان فرودگاهی به دلیل احتمال وجود مصدومان در حوادث هوایی، باید در ارائه کمک‌های اولیه و خدمات پزشکی اضطراری نیز مهارت داشته باشند. این شامل نجات افراد از هواپیما، تریاژ مصدومین و ارائه کمک‌های اولیه فوری تا رسیدن تیم‌های پزشکی، و انتقال سریع مجروحان به مراکز درمانی است.
آموزش و تمرینات منظم
به دلیل خطرات بالا و نیاز به واکنش سریع، آتش‌نشانان فرودگاهی باید به طور منظم در تمرینات و مانورهای شبیه‌سازی‌شده شرکت کنند تا همیشه آمادگی کافی برای مدیریت حوادث مختلف را داشته باشند.
حفظ آمادگی جسمانی جزو لاینفک شغل آتش‌نشانی و نجاتگر فرودگاهی می‌باشد. آتش نشانان فرودگاهی برای حفظ صلاحیت شغلی خود ملزم به موفقیت در آزمون های صلاحیت شغلی می باشند، از آنجا که آمادگی جسمانی و مهارت های انجام فعالیت های فیزیکی بخش مهمی از این آزمون ها می باشد تمرین ورزشی منظم از ملزومات این شغل در نظر گرفته می شود.
مدیریت اپرون و هدایت زمینی هواپیما
در اغلب فرودگاه های کشور مدیریت اپرون فرودگاهی بخشی از ماموریت شغلی تعریف‌شده برای متخصصان آتش‌نشان و نجاتگر فرودگاهی است بنابراین آموزش های مربوط به این تخصص نیز معمولا در سرفصل های آموزشی مرتبط با این رشته شغلی مدنظر قرار می گیرد.
فرصت های شغلی
- آتش‌نشان و نجاتگر فرودگاهی: مسئول اطفاء حریق و مقابله با شرایط اضطراری در فرودگاه.
- مسئول تیم آتش‌نشانی و نجات: مدیریت تیم‌های آتش‌نشانی و نظارت بر عملیات.
- مدیر واحد آتش‌نشانی و نجات: مدیریت پرسنل و ایستگاه آتش‌نشانی و نجات فرودگاهی.
- کارشناس/ مدیر ایمنی فرودگاهی: برنامه‌ریزی و نظارت کلی بر ایمنی فرودگاه.
دوره‌های آموزشی مرتبط
ما طیف وسیعی از دوره‌های طراحی شده برای ارتقای تخصص شما در آتش نشانی فرودگاهی را ارائه می‌دهیم که با نقش‌ها و سطوح مختلف تجربه
ارائه می‌شوند:
- دوره‌های اخذ و حفظ صلاحیت آتش‌نشان و نجاتگر فرودگاهی
با عنایت به مقررات سازمان هواپیمایی کشوری برای فرودگاه‌ها، به‌کارگیری افراد به‌عنوان آتش‌نشان و نجاتگر فرودگاهی نیازمند داشتن صلاحیت حرفه‌ای می‌باشد. یکی از شرایط کسب صلاحیت حرفه‌ای گذراندن دوره‌های آموزشی به شرح زیر می‌باشد:
نام فارسی دوره | نام انگلیسی دوره | طول دوره |
تطبیق و استفاده از تجهیزات ساختاری برای نجات و اطفای حریق هواپیما | Adaptation and use of structural rescue and firefighting equipment for aircraft rescue and firefighting (ARFF01) | 16 |
آشنایی با فرودگاه | Aerodrome familiarization (AFFF 02) | 8 |
آشنایی با هواپیما | Aircraft familiarization (ARFF 03) | 8 |
کاربرد انواع عوامل اطفای حریق | Application of the types of extinguishing agents required (ARFF 04) | 16 |
کالاهای خطرناک ویژه آتش نشانی فرودگاهی | Dangerous goods (ARFF 05) | 24 |
کمک در تخلیه اضطراری هواپیما | Emergency aircraft evacuation assistance (ARFF 06) | 32 |
سامانه های ارتباطات اضطراری در فرودگاه | Emergency communications systems on the aerodrome, including aircraft fire-related
alarms (ARFF 07) | 16 |
آشنایی با وظایف آتش نشان ها در طرح اضطراری فرودگاه | Familiarization with firefighters’ duties under the aerodrome emergency plan | 16 |
عملیات اطفای حریق( آتش نشانی هواپیما) | Firefighting operations (ARFF 09) | 24 |
عملکرد انسان | Human performance, including team coordination (ARFF 10) | 8 |
رویه های مربوط به شرایط دیدکم | Low visibility procedures (ARFF 11) | 4 |
مقررات و دستورالعمل های آتش نشانی فرودگاهی | ARFF procedures (ARFF 12) | 16 |
ایمنی آتش نشان | Rescue and firefighting personnel safety (ARFF 13) | 24 |
سیستم مدیریت ایمنی | Safety management system (ARFF 14) | 24 |
استفاده از شیلنگ ها، نازل ها و سایر تجهیزات کاربردی | Use of the fire hoses, nozzles, turrets, and other appliances (ARFF 15) | 16 |